Haydarpaşa projesi Anadolu yakasını ihya edecek
İstanbul’da Dubai Veliaht Prensi El Maktum’un 5 milyar dolarlık gayrimenkul yatırım ortaklığı için anlaşma yapmasının ardından, kente yeni bir yatırım müjdesi daha geldi.
Ana çerçevesi belirlenen Haydarpaşa projesi, 3,5 milyar Euro’ya ihale edilen Galataport’un tam 13 katı büyüklüğünde olacak ve bölgeyi bir turizm alanı haline getirecek. Devlet Demiryolları yetkililerinden alınan bilgiye göre projeye, Galataport ihalesine en yüksek teklifi veren Ofer grubunun yanı sıra Çalık Holding ve Alman yatırımcılar ilgi gösteriyor.
Projede, kamuoyunda tartışmalara konu olduğu gibi gökdelenler inşa edilmeyecek, Haydarpaşa Garı yıkılmayacak. Aksine tarihî gar dahil, tescilli tüm tarihî binalar koruma altına alınacak. Bu hususlar yatırım modelinin olmazsa olmazları arasında. Yeni Haydarpaşa modelinin içinde, yat limanı, yat kulübü, cruise gemi limanı, hastane, yaşlı bakım merkezleri inşa edilecek. Ayrıca, en az 4 ve 5 yıldızlı oteller, kongre ve fuar merkezleri bulunacak. Bunun yanı sıra ticaret alanları, alışveriş merkezleri, ofisler ve konutlar yer alacak. Projeyle, İstanbul’un iki yakası arasındaki turizm dengesizliğinin ortadan kaldırılması ve Anadolu yakasının turizmden aldığı oranın yüzde 40’lara yükseltilmesi hedefleniyor.
Demiryolları verilerine göre, İstanbul’un Avrupa yakası, turizm gelirlerinden yüzde 97’lik pay alırken, Anadolu yakasının payı yüzde 3. İstanbul’un yıllık turizm geliri ortalama 2,9 milyar dolar. Anadolu yakasının turizmden elde ettiği gelir sadece 87 milyon dolar.
Haydarpaşa Gar ve Limanı Dönüşüm Projesi, 1 milyon 300 bin metrekarelik alana inşa edilecek. Büyük cruise gemileri de Harem Otogarı’nın bulunduğu rıhtımlara yanaşacak. Rıhtımlar, bu tip gemilerin yanaşacağı şekilde dizayn edilecek. Böylece proje, Harem Otogarı dahil, Selimiye Kışlası ve İngiliz Mezarlığı’nın altından Haydarpaşa Garı ve Et Balık’ı içine alarak Nautilus’a (Carrefour) kadar uzanacak en az 5 milyar dolarlık yatırımı içeriyor. Numune ve Siyami Ersek hastaneleri ile Gülhane Askerî Tıp Akademisi projenin kapsamı dışında bırakıldı. Marmara Üniversitesi’nin dahil edilip edilmeyeceği ise tartışılıyor. Devlet Demiryolları, Haydarpaşa projesini oldukça önemsiyor. İhalenin merakla beklenen temel ilkeleri belirlendi. Buna göre, proje, yap-işlet-devret modeliyle 49 yıllığına ihale edilecek. Proje gerçekleştirilirken Haydarpaşa Garı dahil tescilli tüm tarihî binalar korunacak. Gelecek kuşaklara doğal kaynakları korunmuş ve kalkınmış bir İstanbul’un miras bırakılması esas alınacak. İstanbul’un turistik, ticari, kültürel ve sosyal potansiyelini artıracak bir model uygulanacak. İhalede teknik ve mali yeterlilik aranacak. 80 puanın altında kalan firmalar ihaleye giremeyecek. Projede belirtilen asgari şartların üzerinde teklif verenlerin puanı yükseltilecek. Örneğin, yatırımcı 4 yıldızlı otel yerine 7 yıldızlı otel yapacağını belirtirse daha fazla puan alacak. Projeyle, yük limanının tasfiyesi, bölgedeki kamyon ve TIR trafiğinin azalmasını beraberinde getirecek. Böylece, gürültü ve görüntü kirliliğinin de önemli oranda önüne geçilecek. Bu durum aynı zamanda ulaşım türleri arasında uyumu sağlayacak. Kara, deniz, demiryolu ve havayolu gibi ana ulaşım türlerinin yanı sıra hafif raylı sistemlerin de birbiriyle entegrasyonu sağlanacak. Devlet Demiryolları’ndan bir yetkili, bu durumun İstanbul trafiğini de büyük ölçüde rahatlatacağını belirterek, “Projeyle binlerce insan Anadolu yakasında iş imkanına kavuşacak. Böylelikle milyonlarca kişinin sabah karşıya gidip gelmesinin önüne geçilecek. Özellikle sahil trafiği büyük oranda rahatlayacak.” dedi.
Projenin hayata geçirilmesiyle Sabiha Gökçen Havaalanı’nın daha aktif hale gelmesi bekleniyor. Projede, doğrudan ve dolaylı olarak yüzlerce insana istihdam imkanı doğacak. Projeden sağlanacak tüm gelirler yeni demiryolu yapımı ve hızlı tren teknolojilerinin transferinde kullanılacak.
Neler yapılacak?
Yat ve cruise gemi limanı
Hastane, yaşlı bakım merkezi
5 ve 4 yıldızlı oteller
Kongre ve fuar merkezi
Ticaret alanları
Alışveriş merkezleri
Ofisler ve konutlar
Parklar ve peyzaj alanları
Spor merkezi
Okul, diğer kurumsal alanlar
Müzeler
Otopark, alt-üstyapı tesisleri
1,3 milyon metrekare alanı kapsayan proje
Haydarpaşa Limanı Projesi’nin, başlangıçta 1 milyon metrekare alana oturması öngörülmüştü. Devlet Demiryolları ise projenin 300 bin metrekare daha büyük bir alana kurulmasını kararlaştırdı. Devlet Demiryolları’nın mülkiyetinde bulunan 397 bin 892 metrekareye karşılık kurumun mülkiyetine geçen alan 509 bin 971 metrekare. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetindeki alan ise 25 bin 559 metrekare. Tescil dışı olanlar (İngiliz Mezarlığı, otopark alanı ve mevcut dolgu alanları) 25 bin 780 metrekareyi kapsarken, 340 bin 795 metrekarelik alan deniz doldurularak kazanılacak. Haydarpaşa Gar ve Limanı’nın komşularından biri de Birinci Ordu Komutanlığı’nın kullandığı tarihî Selimiye Kışlası. Devlet Demiryolları, 1. Ordu Komutanlığı’ndan da proje hakkında görüşlerini soracak. Demiryolları yetkilileri, Haydarpaşa ile Selimiye Kışlası arasında Marmara Üniversitesi’nin kullandığı tarihî bir binanın bulunduğuna dikkat çekerek, askerî açıdan projenin sıkıntı oluşturmayacağı görüşünü dile getiriyor.