Göstergeler 2013 kötü olacak diyor
Eylül 2008’de patlak veren küresel krizin ardından bir toplantıda karşılaştığım bir denizcilik uzmanı, yaşanan krizin bir tsunami olduğunu ve zamana yayılarak devam edeceğini söylemişti. Umarım haksız çıkarım ama denizde piyasaların düzelmesi 5-6 seneyi bulur demişti. 2009’un ikinci yarısından itibaren dökme kuru yük navlun piyasalarının diğer gemi tiplerine nazaran iyi gitmesi, bana ‘neyse ki uzmanımız haksız çıktı’ dedirtmişti. Fakat son dönemlerde katıldığım konferanslar ve gelecek yıl için öngörüleri maalesef o günkü tahminin haklı çıktığını gösteriyor.
Bildiğiniz gibi Türk deniz ticaret filosunun çok büyük kısmını dökme kuru yük filosu oluşturuyor. Bu tip gemiler özelikle son beş yılda yeni Türk yatırımcıların da en çok satın aldığı gemiler oldu. Filoya çok sayıda handysize ve daha büyük gemilerin katıldığı görüldü. Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü’nün bu ay yayımladığı rapor sadece Türk bayraklı filonun 9.7 milyon dwt’ye ulaştığını gösteriyor. Yabancı bayraktaki tonaj da eklendiğinde Türk deniz ticaret filo kapasitesinin 25 milyon dwt’ye çıktığı tahmin ediliyor. Fakat son yıllarda büyüyen sadece Türk armatörlerin filoları değil. Fairplay’in verilerine göre; küresel dökme kuru yük filosu 2008 dahil her yıl ortalama yüzde 10.7 büyüdü. Filo kapasitesi son beş yılda yüzde 66 büyüyerek 660 milyon dwt’ye çıktı. Dökme kuru yük filosunun büyümesinde 2012’nin ise rekor yıl olması bekleniyor. Bu yıl 100 milyon dwt’nin üstünde ilave tonajın piyasaya girmesi bekleniyor ki ilk dokuz ayda teslim alınan gemiler bu tahmini haklı çıkarıyor. İlk dokuz ayda 82 milyon dwt’lik büyük bir tonaj markete girmiş. 25 milyon dwt’lik kapasite ise söküm için satıldı. Fakat yine de aşırı arzı engelleyemedi. DTO Başkanı Metin Kalkavan, bu ayki meclis toplantısında Türk armatörlerine 2013’ü kayıp yıl olarak görmeleri ve planlarını ona göre yapmaları konusunda uyardı. Hatta ödemeleri yeniden yapılandırmak için şimdiden bankalarla görüşmeleri tavsiyesinde bulundu. Geçen hafta HC Trading’in iş ortakları için düzenlediği kuru yük piyasalarını içeren panelde konuşan piyasa uzmanları da Kalkavan’a benzer bir tablo çizdi. Nedeniyse filodaki hızlı büyüme. Çünkü bu yıl filoya 110 milyon dwt’lik kapasite girecek. Seneye gemi girişlerin de düşüş olacak fakat yine de filo yüzde 7-8 oranında büyüyecek. Son raporlara göre, 2013’ün ilk yarısına kadar yeni gemi gelişleri hızla devam edecek. Gelecek yıl piyasaya girecek kapasitenin 50-55 milyon dwt olması bekleniyor. Kuru yük navlunlarında canlanma ancak 2013’ün son çeyreğinde başlayacak.
Bu veriler ışığında BIMCO’nun önümüzdeki altı hafta için navlunlara ilişkin öngörüsü, navlun tahminleriniz için yardımcı olabilir. Rapora göre günlük kiaralar şöyle olacak; capesize navlunları 4 bin 11 bin dolar aralığında hareket edecek. Panamax gemi navlunları ise 3 bin-8 bin 500 aralığında olacak. Daha küçük tonajlar daha şanlı olacak. Supramax gemiler 7 bin-12 bin dolardan işlem görecek. Türk yatırımcıların son yıllarda en çok satın aldığı tonaj olan Handysize gemilerin navlunları ise 6 bin-9 bin dolar arasında seyredecek.
Önümüzdeki dönemde armatörlerin keyfini kaçıracak tek şey navlun seviyeleri olmayacak. Balast konvansiyonu, emisyon oranları gibi yaptırımlar yeni maliyet kalemleri getirecek. Bu konuları da önümüzdeki haftalarda anlatma devam edeceğiz.
Ana Sayfa
Foto Galeri
Göstergeler 2013 kötü olacak diyor