Çıkartılmaları için yüz milyon dolar gerekiyor
Dünyanın en tehlikeli ve en dar doğal su yolu olan İstanbul Boğazı, gemi batıkları ile dolu.
13'ü Boğaz'da, 9'u Boğazı'n Karadeniz çıkışında olmak üzere toplam 22 gemi denizin altında çıkartılmayı bekliyor. Birçoğu haciz ve davalık olan gemileri çıkartmak için ise yaklaşık 100 milyon dolarlık bir bütçe gerekiyor. Batıkları çıkartabilme kapasitelerine sahip olduklarını belirten Kıyı Emniyeti Genel Müdür Salih Orakçı, ancak bunu kendi bütçeleri ile yapabilmelerinin mümkün olmadığını söyledi. Orakçı, Başbakan'ın 'Çılgın Proje' dediği Kanal İstanbul'un bitirilmesi ile İstanbul Boğazı'nın rahat bir nefes alacağını kaydetti.
12 KESKİN VİRAJLI EN TEHLİKELİ DOĞAL SU YOLU
İstanbul Boğazı'nda yüzde 18'i tehlikeli yük taşıyan olmak üzere yılda 50 binden fazla gemi geçiyor. Bu da Boğaz'dan her gün yaklaşık 50 geminin geçişi demek. 12 keskin virajı ve 700 metrenin altına düşen genişliği ile en usta kaptanlara bile zor anlar yaşatan İstanbul Boğazı'nın dibi ise, adeta gemi bataklığı. Kimi kötü hava koşulları, kimi kaza, kimi de teknik arızalardan dolayı olmak üzere son 37 yılda 13'ü Boğaz, 9'u Boğaz'ın Karadeniz çıkışında olmak üzere toplam 22 gemi battı. Birçoğu hacizli ve davalık olan bu gemileri çıkartmak için ise, yaklaşık 100 milyon dolarlık bir bütçe gerekiyor. Ancak gemilerin çoğu maddi değeri, çıkartma maliyetini dahi karşılayamadığı için kaderine terk edilmiş durumda.
ŞİMDİLİK TEHLİKE ARZ ETMİYORLAR
Gemilerin şu an için seyrü sefer ve çevre güvenliği açısından bir tehlike arz etmediğini belirten Kıyı Emniyeti Genel Müdürü Salih Orakçı, "Seyir ve çevre güvenliği açısından tehlike arz eden gemilere hemen müdahale ediliyor. Tehlike arz etmeyen ve hukuki olarak sorun taşıyan gemileri ise, ancak sahiplerinin başvurması ve çıkarma maliyetini karşılamış durumunda çıkartabiliriz. Bizim Kıyı Emniyeti olarak bu gemileri çıkartma kapasitemiz var ama maliyetleri çok yüksek. Batığın bulunduğu derinliğe bağlı olarak çıkarma maliyeti değişiyor. Çıkartılmaları yüz bin liraya mal olan da var, milyon liraları bulacak olanlar da var. İstanbul Boğazı ve Boğaz'ın Karadeniz çıkışındaki tüm batıkların temizlenmesi için nereden bakarsanız bakın yaklaşık yüz milyon dolarlık bir bütçe gerekiyor. Bunu Kıyı Emniyeti'nin kendi bütçesi ile yapma imkanı yok. Ama bakıldığı zaman şu an için bu batıkları tanker ve yakıt yüklü olmadıkları için seyrü sefer, çevre ve can güvenliği için şu anda bir tehlike arz etmiyorlar. Ancak herhangi bir tehlikenin belirlenmesi durumunda Kıyı Emniyeti olarak hemen müdahale etmeye hazır durumdayız" dedi.
Gemi kaptanlarının, geçiş sırasında yük ve tonajına bağlı olarak bin dolardan başlayan kılavuz kaptan hizmetini almayarak, kendisinin ve personelinin hayatlarının yanı sıra gemisini ve dünyanın gözbebeği Boğazı tehlikeye attıklarını anlatan Orakçı, şöyle devam etti: "Boğaz'dan yılda 145 milyon ton tehlikeli madde geçiyor. Türkiye olarak ne kadar tedbir alırsak alalım, iş yine geçişi yapan geminin kaptanına kalıyor. Değerleri milyon doları bulan gemilerle, yüzbinlerce dolarlık yük taşıyorlar ama bin dolardan başlayan kılavuz kaptanlık hizmeti almak istemiyorlar. Oysa denizdeki kazaların yüzde 83'ü insan hatası kaynaklı meydana geliyor. Tehlikeli ve dar bir geçişe sahip olan Boğaz'da alacakları kılavuz kaptan sayesinde riske girmeden daha rahat bir şekilde geçiş yapabilirler." 2012 yılında dünya genelinde denizlerde meydana gelen 69 olayda 1034 kişinin öldüğünü, 878 kişinin ise kayıp olduğunu hatırlatan Orakçı, hiçbir şeyin insan hayatından önemli olmadığına dikkat çekti.
'ÇILGIN PROJE' İSTANBUL BOĞAZI'NA NEFES ALDIRTIR
Orakçı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Çılgın Proje' olarak açıkladığı Kanal İstanbul 'un Boğaz'a nefes aldıracağını söyledi. Karadeniz ve Akdeniz arasında Boğaz'la alternatif bir güzergahın olmadığını belirten Orakçı, "Bir kaza olursa, iki deniz arasındaki bağlantı kesilecek. Ayrıca İstanbul Boğazı'ndaki yoğunluğa bakıldığında, bu alternatif güzergah Boğaz'a bir nefes aldırtacak. Bundan dolayı çok önemli ve çok büyük bir değere sahip bir proje. Hayata geçtiğinde Boğazlardaki tehlikeyi de azaltacak" diye konuştu.