Marmaray'dan tabletlerin anası çıktı
Yenikapı'daki Marmaray kazısı esnasında su yüzüne eserler, İstanbul'un tarihi mirasını 8 bin 500 sene öncesine götürdü. İstanbul Üniversitesi (İÜ) tarafından yürütülen projede, replikası yapılarak yüzdürülmesi düşünülen batık gemiden çıkan ahşap defter, günümüzde tablet bilgisayarın atası kabul ediliyor. Aynı zamanda Bizans İmparatorluğunun hayvan kültürüne ait çok fazla çarpıcı bilgilere ulaşan uzmanlar, at etinden yaban eşeğine kadar pek çok fazla hayvanın etinin tüketildiği bilgisine de kazılar ertesi ulaştı.
İ.Ü tarafından yürütülen ve kazılar ertesi su yüzüne kalıntılar, Türkiye'deki uzmanlar kadar tüm dünyada ses getirdi. Kalıntıların organik ürünler olarak bugüne ulaşması bilim camiasında çok büyük yankı uyandırdı.Üniversite tarafından AB fonu desteğiyle hazırlanan proje, Yenikapı 12 isimli batığın tekrardan yüzdürülmesini amaçlıyor. Batık, 2015 senesi ortalarında tekrardan yüzer hale getirilecek. Replika için hazırlıklar sürerken, bölgedeki kazıları yapan ekipten Doç. Dr. Ufuk Kocabaş kalıntılara ait çarpıcı bilgiler verdi.
Bizans'ta Teheodasius Limanı olarak önde gelen şimdiki Yenikapı bölgesinde organik ürünlere ulaşıldığını, bunun kara kazılarına oranla nadir karşılaşılan bir durum olduğunu belirtti. Bulunan bir batığın yüzde 60 oranında korunmuş olarak bugüne ulaştığını ifade eden Kocabaş, "Bu batık bizim için doktora tezi anlamında incelenen ilk eser oldu. Artık yapının eksik olan bölümlerinin inşası için lazım gelen bilgilere sahip bulunuyoruz. Gemi yaş tespiti ve içinde bulundurduğu anforalar dikkate alındığında rotası olarak Karadeniz bölgesini işaret ediyor. M.S 9. yüzyıla ilişkin olduğu düşünülen geminin Kırım'daki Kersonesos Kentinden alış-veriş yapmış olduğu ve ürünleri buradan İstanbul'a taşıdığı düşünülüyor. Gemi içerisinden özel bir bölüm dikkatimizi çekti. Bu bölümden kaptan veya mürettebata ilişkin olduğu düşünülen çok fazla çok ilgi çekici eşyalara ulaşıldı." diye belirtti.
TABLET BİLGİSAYARIN ATASI GEMİDEN ÇIKTI
Kocabaş, "Ben buna 'Yenikapı'nın mucizesi' diyorum. Batıklardan birinde bizim dipdik dediğimiz, demek oluyor ki not defteri gibi, bugünün belki notebooku gibi bir şey çıktı. Ahşaptan ve defter gibi açılabiliyor. Birkaç sayfası var ve bunlara balmumu sürülerek üzerine notlar almak mümkün. Tablet bilgisayar gibi düşünün. Ayrıca sürgülü olan bölümünü çektiğiniz vakit da küçük ağırlıklar, kuyumcuların hassas terazi olarak kullandığı taşlar var. Küçücük bir terazi var. Yenikapı batıkları her yönüyle bir fenomen. Çıkan 37 batık gemisiyle ve mevcut bulunan organik malzemeleriyle. Zira organik malzemeleri diğer kazılarda bulmanız pek mümkün olmaz. Bence Yenikapı kazılarının en mühim özelliği organik malzemelerdir." olacak şekilde açıkladı.
Kocabaş, Marmaray Sirkeci İstasyonu kazısı esnasında deniz seviyesinden 28 metre aşağıda bile arkeolojik kalıntılara ulaşıldığını ortaya koyarak, "Bu inanılması çok güç bir şey. Orada bir kaymanın olduğu manasına geliyor. Rıhtımın olağan su seviyesinden biraz da ha altta olduğunu söylediler. İhtimal deprem neticesi denize doğru kayma olduğunu gösteriyor. Yine lastikli araçların geçişi için planlanan güzergahın Bukaleon Sarayı'nın önünden çıkması düşünülüyor. Oradan da mühim eserler yükselebilir." ifadelerini kullandı.
EN BÜYÜK AT KOLEKSİYONU TAMAMLANDI
Yenikapı'daki kazılarda hayvan kalıntılarını inceleyen ekibin başında mevcut bulunan İ.Ü'den Prof. Dr. Vedat Onar da, Bizans'a ilişkin günümüze kadar ulaşılan en çok büyük at koleksiyonunun tamamladıklarını ifade etti. Bölgenin tüketimi gercekleşen hayvan kalıtlarının atıl bölgesi olarak kullanıldığını ifade eden Onar, "Atların tüketim amaçlı olarak kesildiğini görüyoruz. Atların kesildiğini ilk defa biz bu kazı çalışmasında gördük. Roma döneminde bu et türü çok fazla tercih edilen bir tür değildi. Ama Bizans'ta bunu gördük. Atların kullanımının çok fazla değişik olduğunu, acıdamak gemi denilen yöntemlerle atların zarar gördüğünü gördük. 10 yaşın üzerinde ata rastlamak zor. Ömürleri kısalıyordu. 57 hayvan türünden kalıntılara ulaşıldı. Yunus ve kaplumbağa avcılığı bile vardı." diye belirtti.
'SANKİ BİZANS'IN HAYVANAT BAHÇESİNE GİRDİK'
Prof. Dr. Onar, hayvan zenginliğinin kendilerini şaşırttığını ortaya koyarak, "Sanki Bizans'ın hayvanat bahçesine kazı yapılmış bu sonuçlar elde edilmiş gibi. Lykos Deresi boyunca alüvyonların taşıdığı bulgular da bu alana taşınmış. Sanki Bizans'ın hayvanat bahçesine kazı yapılmış bu sonuçlar elde edilmiş gibi. Tespit edilen çok ilgi çekici yöntemlerden biri beyin çıkarma olayıydı. Hayvanlardan tek parça halinde beyinleri çıkarılıp tüketiliyordu. Aynı zamanda da ekonomik değeri artıyordu. Beyin tüketiminin olduğunu, sakatat tüketiminin yapıldığını gördük. Atların tüketildiği, yaban eşeklerinin, yunusların, karettaların tüketildiğini görüyoruz." diye açıkladı. Fil, kesilmiş ayı ve hatta son olarak bizon kalıntısına ulaşıldığını ifade eden Onar, DNA testi ile bunun ispat edilmesi durumunda bulgunun kendileri için mühim olacağının da altını çizdi.
Ana Sayfa
Foto Galeri
Marmaray'dan tabletlerin anası çıktı