ÖTV'siz yakıt, krizde deniz ulaşımına nefes aldırdı
Küresel kriz yüzünden uluslararası ticaret hacmi daralmasına ve buna bağlı olarak dünyada deniz taşımacılığı küçülmesine rağmen, Türkiye'de tersi bir durum gözleniyor.
Gemi inşa sektöründe kriz etkisini gösterse de, yolcu, yük, araç taşımacılığı ile elleçlemede sonuçlar olumlu. Kabotaj hattında 2008'de 151 milyon yolcu taşınırken, 2009 yılında bu rakam 159 milyona çıktı. Aynı şekilde taşınan araç sayısı da 8,86 milyondan 9,32 milyona yükseldi. Yük taşımacılığında ise 2008'de 39 milyon ton taşıma yapılırken, 2009 yılında bu rakam 38 milyona geriledi. Limana gelen yükleri cinslerine göre ayırıp indirme ve istifleme işlemi olan elleçlemede de bir miktar düşüş gözlendi. Bu işlemlerde toplam rakam 2008 yılında 314 milyon ton iken, 2009 yılında 307 milyon tona indi.
Deniz taşımacılığındaki olumlu gelişmelerde, Ulaştırma Bakan-lığı'nın 2004 yılında uygulamaya koyduğu ÖTV'siz yakıt desteği etkili oldu. 2004-2009 yılları arasında sektöre toplam 1 milyar 632 milyon liralık ÖTV'siz yakıt desteği sağlandı. Bu destek, özellikle yük ve yolcu taşımacılığında kendini gösterdi. Uygulama, ÖTV'siz yakıtın yüzde 28,8'ini kullanan balıkçılara küresel krizde nefes aldırdı.
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, ÖTV'siz yakıt uygulamasının küresel krize rağmen, kabotaj hattında ticari faaliyette bulunan her kesime nefes aldırdığını, uygulamanın karayollarındaki trafiğin deniz yoluna kaymasına sebep olduğunu söyledi. Bakan, karayolu trafiğinin denizlere kaymasıyla birlikte, hem can kaybının hem de çevre kirliliğinin azaldığını kaydetti. Bakan Yıldırım, karayolu taşımacılığının denizyollarına kaymasıyla ilgili şu bilgiyi verdi: "Kabotaj hattında taşınan araç miktarında 2004 yılına göre yüzde 50 artış sağlandı. Aynı şekilde yolcu taşımacılığında ise yüzde 59'luk bir artış oldu. Rakamlar da, karayolu taşımacılığının denizlere kaydığını, yeni otoyolların denizlerde oluşmaya başladığını gösteriyor."
Kabotaj hattındaki ÖTV'siz yakıt kullanımında en büyük payı özel sektör aldı. 2009 yılı verilerine göre, özel sektör yüzde 64 oranında ÖTV'siz yakıt kullanırken, kamu yüzde 36'da kaldı. Özel sektör içinde en düşük pay, yüzde 2,4'lük oranla ticari yatların. Özel sektör içindeki balıkçı gemilerinin payı ise yüzde 28,8 oldu. Böylece ucuz yakıta kavuşan balıkçıların denizde kalma ve avlanma süreleri arttı. Balıkçılar daha geniş alanları kullanabildi ve ticari imkânlarını genişletti.