Denizcilikte güvencesizlik neredeyse kural halinde
Deniz işçilerinin büyük bir çoğunluğu güvencesiz koşullarda çalışıyor. İş kolunun öznel koşulları nedeniyle sendikalaşma düzeyi ise çok zayıf.
Marmara Denizi’nde 21 gün önce batan ‘Batuhan A’ adlı kargo gemisinin 6 kişilik mürettebatının 4’ünün cesedine hâlâ ulaşılamadı. 4 işçiyi arama çalışmaları devam ederken, 15 Şubat’ta meydana gelen olay, denizcilik iş kolundaki çalışma koşullarını ve işçilerin durumunu da gündeme getirdi. Uzun bir süre denizcilik iş kolunda çalışan Liman-İş Genel Sekreteri Fatih Özpınar, deniz işçilerinin büyük bir çoğunluğunun güvencesiz koşullarda çalıştığını, örgütlenmenin ise denizciliğin öznel koşulları nedeniyle çok zor olduğunu söyledi.
DENİZCİLER İŞSİZLİKLE BOĞUŞUYOR
Uzun yıllar denizcilik yapmış Liman-İş Genel Sekreteri Fatih Özpınar, deniz işçilerini ellerinde bavul eksik olmayan, nüfus cüzdanını taşıdığı ülkenin toprağından çok gemilerin demir bloklarına basan işçiler olarak tanımlıyor. İşçilerin ülkedeki ortalama ücretlere kıyasla gemilerde görece daha yüksek ücretlerle denizciliği tercih ettiğini söyleyen Özpınar, Ulaştırma Bakanlığının verilerine göre Türkiye’de kayıtlı 135 bin denizcinin olduğunu ifade ediyor. Kaptanın da mühendisin de yağcının da bu 135 binin içerisinde olduğunu vurgulayan Özpınar, “135 bin denizciye karşı bizim 1570 gemimiz var. Bu 135 bin denizciyi bu gemilere yerleştirmek mümkün değil. Bu nedenle denizciler iş bulamıyor” diyor.
GÜVENCESİZLİK YAYGIN
Türkiye’de her 100 geminin 74’ünün yabancı bayraklı olduğunu belirten Özpınar şunları söylüyor: “Bu yabancı bayraklı gemilerde çalışanların sigortaları yok. Personel sigortalı olmayınca sendikalı olma şansı da kalmıyor. Sadece Türkiye bayraklı gemilerde çalışan işçiler sendikaya üye olabiliyor. Hal böyle olunca 135 bin denizcinin büyük çoğunluğu gemilerde güvencesiz bir şekilde çalıştırılıyor. Aslında işçiler de yabancı bayraklı gemilerde çalışmayı tercih ediyor. Yabancı bayraklı gemide çalışan işçiler 1836 dolar kazanıyor. Türkiye bayraklı gemide işçi bu parayı alamıyor. Böyle olunca 20-25 sene çalıştıktan sonra işçinin elinde prim de olmuyor emeklilik de.”
"ÖRGÜTLENMEK DENİZDE ÇOK ZOR"
Geminin sabit bir iş yeri gibi olmadığından, bu nedenle denizde örgütlenmenin zorluğundan söz eden Özpınar, “Bir kere bu gemide çalışan işçiyi nereden bulacaksın? Diyelim ki gemi Ambarlı Limanına geldi. Gemiye çıkıp ‘Ben sendikadan geldim işçiyle konuşacağım’ diyemiyorsunuz. Oralar gümrüklü sahalar, önce liman idare amirinden izin alacaksınız, şirket gidecek, armatörden, yani patrondan izin alacak, bu izinler olursa ancak gemiye gidebilirsiniz. Gemiye girseniz bile limana yanaşmış gemide mutlaka iş vardır. Ya yük iniyordur ya yük alıyordur. Yani hedeflediğiniz gemideki işçileri bir araya toplamanız imkansız gibi bir şey. Bu gibi nedenlerle örgütlenme denizde çok zordur” diyor.
YETKİ İTİRAZLARI DA ENGEL
Bir fabrikada 300 işçinin bir arada bulunabileceğini ancak gemilerde işçileri hem bir arada bulamadıklarını hem de teknolojinin gelişmesiyle gemilerde çalışan işçi sayısının da ciddi düzeyde azaldığını belirten Özpınar şöyle devam ediyor: “Patronların yaptığı yetki itirazları da en büyük sorunlarımızın başında geliyor. Diyelim ki örgütlenmenizi yaptınız, yeterli sayıya ulaşıp yetki başvurusu da yaptınız ancak patron yetki itirazında bulunabiliyor. Bu davalar o kadar uzun sürüyor ki sonunda haklı da olsanız, dava sonuçlanana kadar gemi seferden dönmüş oluyor ve yetki aldığınız o gemide bir tane üyeniz bulunmuyor. Sendika olarak hiçbir hakkınız kalmıyor.”
"GEMİLERİN BAKIMI AKSATILMADAN YAPILMALI"
Batuhan A adlı kargo gemisi 15 Şubat’ta Balıkesir’den Bursa Gemlik’e giderken 6 kişilik mürettebatı ve 1250 ton mermer tozu yüküyle batmış, 6 işçi denizde kaybolmuştu. Mürettebattan 2 kişinin cesedi batan geminin enkazında bulunurken olayın üzerinden 21 gün geçmesine rağmen kayıp 4 mürettebat bulunamadı.
Batuhan A adlı geminin yaşlı bir gemi olduğuna dikkat çeken Özpınar, “Geminin cinsine göre ve taşıdığı yüke göre kullanım süreleri değişiklik gösterir. Bakımlar tam ve eksiksiz yapılıyorsa uzun seneler boyunca gemilerin kullanılmasında bir sakınca yoktur. Misal petrol taşıyan, kimyasal taşıyan gemilerin yıpranma süreleri daha erkendir. Çok daha çabuk yıpranırlar. Bu gemiyi 10 sene kullanırsınız, bakımlarını daha iyi yaparsınız 15 sene kullanırsınız. Ancak kuru yük tarzı gemiler için ‘Şu yaşından sonra kullanılamaz’ demek doğru olmaz. Gemiler sonuçta tuzlu suda çalışıyor, ister istemez yıpranıyor, çalıştıkları denize göre de yıpranma oranları değişebiliyor. Gemi 50 senelik de olabilir ama geminin sacını değişirsiniz, omurgasına bakımını yaparsınız, kullanmaya devam edebilirsiniz. Yurttaşlar nasıl her sene araçlarına bakım yaptırıp kullanılabilirliğini ölçtürüyorsa gemiler de her beş senede bir tersanelerde bakıma girerler. Burada yapılan ölçümlere göre sefere elverişlilik belgesi verilir” diyor
YENİYİ AVRUPA’YA ESKİYİ AFRİKA’YA
Dünyanın en büyük filolarından birine sahip olan Yunanistan’ın da çok sayıda eski tip gemiye sahip olduğunu ancak bu eski tip gemileri, denetiminin daha az olduğu Afrika’ya gönderdiğini, yeni tip gemileri ise Avrupa’ya gönderdiğine dikkat çeken Özpınar şunları söylüyor: “Avrupa’da denetimler çok daha fazladır. Bir eksiklik bir kusur bulunduğunda Avrupa limanlarında gemi direkt bağlanır. Giderilebiliyorsa orada eksikliği giderilir, giderilemiyorsa o bölgede çalışmasına izin verilmeden başka bir ülkenin limanına çekilir.”
Türkiye’de de eski gemi sayısının fazla olduğunu söyleyen Özpınar, “Türkiye’de gemi sektöründe yeni gemilerin de kullanıldığı, Avrupa’da 10-15 sene geçirmiş gemilerin de satın alındığı oluyor. Tamamıyla Avrupa’nın eski gemilerini kullanıyoruz diyemeyiz. Geminin durumu burada çalıştırılacağı koşullara göre iyidir, fiyatı da uygundur. Böyle durumlarda o yaşlardaki gemileri satın alırlar” diyor.
Böyleydi
Şimdiki ve geçen hükmetlerin hepsi işverenler sendikaya karşı iş birliği içindeler örgütlenme sendikalaşma onlar için kabustur kırk kırkbeş sene öncede aynı değişen birşey yok.medeni dünyada bu mesleği yapan yok bizim gibi üçüncü dünya ülkeleri Türkiye,hindistan,Ukrayna,Azerbaycan,gürcüistan,çin, Filipinler, ucuz iş gücü amele,hamal takımı neyine sendika örgütlenme böyle Viya.
Yazan: Yavuz akyol - 7.03.2024 16:45:20
Aşağıdaki bölüme haber ile ilgili yorumlarınızı yazabilirsiniz
Ana Sayfa
Foto Galeri
Denizcilikte güvencesizlik neredeyse kural halinde
