Gemideki petrol yükü boşaltılamadan değeri yarıya düştü
Petrol deyince hemen petrodolarları hayal ederiz. Ancak bir tanker var ki, üzerindeki petrol her geçen gün para kaybettiriyor. 1 milyon varil Kürt petrolünü taşıyan United Kalavryta, ABD’nin Teksas eyaleti açıklarında bir yıldır giriş izni bekliyor. Üzerindeki petrolün değeri ise tam 58 milyon dolar eridi.
Bugüne kadar Ceyhan’dan Kürt petrolü taşıyan 46 gemi yola çıktı. Fakat içlerinde bir gemi var ki, tüm dünyanın ilgisini çekiyor. Çünkü bu gemi Ceyhan’dan açıldığı 23 Haziran’da, üzerindeki yaklaşık 1 milyon varil petrolün değeri 100 milyon dolardı. Ancak 26 Temmuz’da Teksas’ın Galveston limanına geldiğinde, taşıdığı petrolün satışı ABD’li mahkemelerce yasaklandı. Mahkeme süreci devam ederken, petrol fiyatları aniden düşmeye başladı. O gün bugündür Teksas açıklarında demirleyen geminin taşıdığı 1 milyon varil petrol, yarı yarıya değer kaybetti. Gemi, Ceyhan’dan yola çıktığında 100 milyon doları aşan yük değeri, düşen petrol fiyatlarıyla 50 milyon dolara kadar geriledi. Ancak, kayıp sadece bununla da bitmiyor. New York’ta petrol broker’lığı yapan Basil Karatzas, geminin bir kira sözleşmesi olduğunu varsaydığını ve böyle bir sözleşme kapsamında kiracının gemi sahibine günlük ödeme yapmak zorunda olacağını vurguladı. Bu da günlük 18 bin dolardan, 50 bin dolara kadar çıkabiliyor.
OKYANUSTA KAYBETTİRDİ
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) ait sahalardan çıkarılan petrol, boru hattı ile Ceyhan’a sevk edilip, burada gemilere yüklenerek dünya pazarlarına açılıyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız, şu ana kadar 37 milyon varil petrolün 46 gemi ile yola çıktığını açıkladı. Petrolün alıcılarıyla alakalı gizem perdesi hala tam aralanamamış olsa dahi, Almanya’dan, Hırvatistan’a, Çin’den, İsrail’e birçok farklı yere satıldığı biliniyor. Teksas açıklarında demirlemiş bir gemi ise belki de Kürt petrolü taşıyan gemilerden şu ana kadar en çok dikkat çekeni oldu. Geminin adı United Kalavryta. IKBY’ye ait 1 milyon varil civarında petrolü Türkiye’de yüklendiğinde, petrolün varili ortalama 105 dolardı. Ve tankerin yükünün toplam değeri 100 milyon dolar civarındaydı. Ancak Bağdat’ın başvurusu sonucunda ABD’de açılan bir dava sonucu, gemi kıyıya yanaşıp yükünü boşaltamadı. Halen Teksas açıklarında Amerikan karasularına girmek için izin bekliyor. Ve şimdi, petrolün varil fiyatı 50 doların altında seyrediyor. Ticari açıdan bakıldığında gemi, kazandırmadı. Tam tersine kaybettirdi. Gemideki 1 milyon 32 bin 212 varil petrolün değeri tam 58 milyon 836 bin 084 dolar eridi. Gemi masrafları da eklendiğinde kayıp 60 milyon doları aşıyor.
DAVALAR GERİ ÇEKİLEBİLİR
Lakin geminin sembolik bir önemi var. Kalavryta, IKBY’nin Bağdat’a karşı çıkarak yaptığı ihracatın ilk partisi. Ve giriş yapacağı pazar ABD. Bu nedenle Barzani’nin gözü kulağı bir yıldır giriş izni bekleyen United Kalavryta’da… Irak eski Başbakanı Nuri el-Maliki, Ceyhan’dan petrol sevkiyatı başladığında, petrolün satışını engellemeye yönelik ciddi girişimlerde bulunmuş, Türkiye’yi dahi Uluslararası Tahkime şikâyet etmişti. Fakat Irak’ta Maliki yerine Haydar El Abadi’nin Başbakan olarak seçilmesi ve IŞİD faktörü tüm dengeleri değiştirdi. Kalıcı olur mu, olmaz mı bilinmez. Ancak Bağdat ve Erbil arasında yıllar sonra yeniden barış rüzgârları esiyor. Ve öğrendiğimize göre, önceki gün Irak Merkezi Hükümeti’nin avukatları Teksas’taki mahkemeye bir dilekçe vererek, davayı geri çekebileceklerine yönelik sinyal vermiş. Dilekçede, Irak’ta devam eden bütçe görüşmelerinin birçok anlaşmazlığa çözüm getirecek kararları içerdiğine vurgu yapılarak, taslak bütçenin bu hafta Meclis’te görüşüleceği ve bunun anlaşmazlıkların potansiyel çözümü için önemli bir adım olduğu kaydediliyor. Dilekçede, “United Kalavyrta dâhil olmak üzere şu anda denizde olan tüm kargolarla alakalı müzakereler, 2015 Bütçe Kanunu kabul edildikten sonra gerçekleşecek” deniliyor. Konuya yakın kaynaklar, “Bağdat’ın avukatlık firması verdiği dilekçeyle Mahkemeye ‘2015 Bütçe Kanunu’nun kabul edilmesiyle yeni bir döneme girilecek, ondan sonra bu konuyu değerlendirin’ mesajı veriyor. ‘Aramızdaki sorunu kendimiz halledeceğiz’ şeklinde olumlu bir ton var. Bu davaların geri çekileceği şeklinde de yorumlanabilir” diyor.
Denizdeki her gün 19 bin dolar
Gemi hareketlerini takip eden New York merkezli ClipperData’nın Petrol Piyasaları Analisti Nilofar Saidi, IKBY’nin United Kalavyrta’da ne kadar para kaybetmiş olabileceği sorumuza, 62 milyon dolarlık tahminle karşılık veriyor ve bunun “muhafazakâr” bir tahmin olduğunu ekliyor. Gemide 1 milyon 32 bin 212 varil petrol olduğunu ve yola çıktığı 2014 Haziran ayında Batı Teksas ham petrolünün (WTI) ortalama 105 dolar olduğunu kaydeden Saidi, o tarihte gemideki petrolün 108 milyon dolar değerinde olduğunu hesaplıyor. 2015 ocak ayında ise ortalama WTI fiyatının 48 dolar olduğuna işaret eden Saidi, “Petrol fiyatlarının ortalama 57 dolar düşüş kaydettiği hesabıyla, 1 milyon küsür varil petrol de 58 milyon dolara varan değer kaybetti. Buna 1 yıllık kira oranlarını da eklersek, Haziran 23’ten Ocak 15’e denizde geçirdiği 206 günde, her gün için 18 ila 19 bin ödemiş olmalı. Bu da toplamda 3 milyon 914 bin dolar ediyor. Böylece toplam kaybın şu ana kadar 63 milyon dolara yaklaştığını söyleyebiliriz” diyor. Yani en muhafazakâr tahminde dahi kayıp, 63 milyon doları buluyor.
Her 1 dolarlık düşüşte Milyon dolar kaybediyor
KARATZAS Marine Advisors & Co. CEO’su Basil Karatzas ise gemideki 1 milyon varil petrolün, petrol fiyatlarındaki her 1 dolarlık düşüş ile 1 milyon dolar değer kaybettiğine işaret ederek, “Tabii Kalavryta hiçbir zaman tam fiyatta olmadı, yasal hususlar nedeniyle hep iskontoluydu. Gemi işletme giderlerine gelince, bu geminin zamanlı bir navlun sözleşmesi olduğunu tahmin ediyoruz. Kalavryta benzeri bir gemi günlük 40 bin dolar gelir getirebilir. Ki böyle bir geminin primi de olacaktır. Dolayısıyla günlük 50 bin dolar desek, her ay 1.5 milyon dolara karşılık geliyor. Gemideki günlük motorin tüketimi için de günlük 5 bin dolar masraf çıktığını tahmin edebiliriz” diyor.
“Pahalı ama zorunluydu”
IKBY’ye yakın kaynaklar, “Bu gemi sembolikti. Mahkeme süreci bittiğinde petrolü gider ABD’deki alıcıya mı teslim eder, döner başka yere mi satar o belli değil. Eğer kendi içlerinde çözemezlerse, süreç Amerikan yargı sisteminde yıllarca sürebilir. Mahkeme, şu ana kadar hem Kürtleri hem Bağdat’ı haklı gören ara kararlar verdi. Mali açıdan pahalı bir egzersiz ama yapmak zorundalardı. Maliki döneminde Bağdat, her ülke nezdinde girişim yaparak, alıcıları korkutarak, ciddi girişimler yaptı. Aslında Kürt petrolü, Bağdat petrolü diye bir şey yok, petrol Irak petrolü…”
Ana Sayfa
Foto Galeri
Gemideki petrol yükü boşaltılamadan değeri yarıya düştü