Küresel Isınma ve Denizlere Etkisi (2)
Küresel ısınmanın etkisiyle oluşabilecek ve olması beklenen ,öngörülen olaylar:
1-Hava olaylarının sayısının ve şiddetinin artması.
2-Deniz seviyelerinin yükselmesi
3-Buzulların erimesi
4-İklim değişiklikleri
5-Yağış miktarlarının artması
1-Hava Olaylarının Sayısının ve Şiddetinin artması
Hava olaylarının sayısının artmasının doğurabileceği sonuçlar:
1.1.a-Fırtına sayısının artması, denizde meydana gelen fırtınalar sonucu yüksek dalgalı denizlerin sayısını artırır. Yüksek Dalgalı denizler ise birkaç farklı açıdan değerlendirilebilir.
Bunlardan ilki ekolojiktir. Ekolojik açıdan dalgalar havadaki oksijenin deniz suyuna karışmasına sebep olur ve denizlerin daha fazla oksijen içermesine yol açar. Bu ise deniz suyunun daha fazla canlının bu oksijenden yararlanması demektir. Deniz suyundaki oksijen miktarının artması hem deniz bitkileri hem de denizde yaşayan hayvanlar için ayrı bir değerlendirme konusunu içine alır.
İkincisi kıyılara olan etkileridir. Kıyılar dalgalar tarafından dövüldükçe hem kıyı şeridini değiştirir. Bu şekilde oluşan dalgalarla liman, mendirek, iskele gibi yapıların dalgalar tarafından yıkılması ve zarar görmeleri sorunları ortaya çıkacaktır. Bu gibi kıyı yapılarının ekonomik maliyeti dikkate alındığında ek önlemler alınması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Üçüncüsü ise deniz yapılarına olan etkileridir. Yüksek dalgalı denizler açık deniz yapılarından gemileri, tekneleri vb yapıları daha fazla hırpalayacaktır. Bu durumla başa çıkabilmek için gemiler daha mukavemetli ve dayanıklı inşa edilecek veya deniz serpintilerinin güverteye gelmesini engellemek için yüksek fribordlu olarak inşa edileceklerdir. Yüksek fribord veya daha mukavemetli gemiler demek üretim maliyeti artışı demektir. Ayrıca fazla yakıt harcaması, seyir sürelerinin uzaması, yanaşma-limana giriş gibi olayların uzaması, gecikmesi ve bunlardan doğan ekonomik kayıpların ortaya çıkması gibi sonuçlar demektir.
1.1.b-Fırtına dalgalarının denizlerin her yanında hemen her saatte karşılaşılabilmesine sebep olur. Durgun denizlerin azalır, çırpıntılı, fırtınalı denizler denizcileri ve deniz yolcularını ve de yolculuklarını rahatsız bir hale getirir. Bu da deniz yolculuklarının yapılacağı süreleri kısaltıyor. Ayrıca cazip olmaktan da çıkarabilir.
1.1.c-Durgun denizlerin rastlanma oranı azalır , Daha çok çırpıntılı denizlerle karşılaşılır. 1.1.b’de anlatılanlara benzer olaylarla karşılaşılabilir.
1.1.d-Deniz dalgaları kıyıları daha çok ve daha fazla miktarda dövecek. 1.1.a’da ikinci husus olarak açıklanan durumlar.
1.2.Hava olaylarının şiddetinin artmasının doğurabileceği sonuçlar:
1.2.a-Yüksek ölçeklerde fırtınalar. Yüksek ölçekli yani bofor ölçeğine göre şiddeti büyük olan fırtınalar açık deniz yapılarını ve kıyı yapılarını tehdit eder. İnsanoğlunun daha dayanıklı yapılar inşa etmeye zorlayacak bir durumdur. Ve dolayısıyla da güvenlik değerlendirmeleri ve emniyet noktaları farklılaşacaktır.
1.2.b-Daha sert rüzgarlarla daha büyük dalgalar. Büyük dalgalar deniz vasıtalarının boyut olarak bir alt sınır içermesini gerektirecek, bu alt sınır ile belli tonaj ve abatların altında açık deniz yapıları ve yüzer yapılar inşa edilecektir.
1.2.c-Açık denizde çatlayan ,kırılan dalgalar. Emniyetli seyir şartının sağlanabilmesi için rota düzenlemeleri ve bunları sağlayacak otomatik elektronik sistemlerin sağlanması gerekecektir. Bazı durumlarda tehlike algılamasında yüksek sürat veya düşük sürat ayarlaması yapacak olan sistemlerin gelişmesini gerektirecektir.
1.2.d-Daha geniş alanlı fırtınalar ,geniş tesir alanları. Seyir açısından oluşacak etki neticesinde, trafik kontrol merkezleri çok daha donanımlı ve daha etkili duruma dönüşecektir. Deniz trafiğinin özellikle yoğun olduğu sularda trafik düzenlenmesi ve meteorolojik şartların da değerlendirildiği ve ilgili bilgilerin verildiği sistemler ,uyarı sistemlerinin gelişmesine ayak oluşturacaktır. Açık denizlerde denizcileri uyarıcı nitelikte uyarı sistemleri oluşturulabilir.
2-Deniz seviyelerinin yükselmesi
Deniz seviyelerinin yükselmesinin doğurabileceği sonuçlar.
2.1-Deniz suyunun yüzey alanının genişlemesi. Deniz suyu yüzey alanının genişlemesi kıyı şeridinin değişmesine sebep olacaktır ki bunun en büyük etkisi limanların sular altında kalacak olmasıdır. Kıyı şeridinin değişmesi ise siyasi ve fiziki yapıların değişmesine, toprak kaybına, yeni inşa yapılması ve yeni düzenlemeler gerektirir. Deniz haritaları ve kara haritaları değişmek zorundadır. İlgili değişiklikler ve düzenlemeler bir yük oluşturacaktır. Denizlerin yüzeyinin genişlemesi buharlaşma yüzeyini artırır. Artan yüzey etkisiyle iklimlerin ve hava olaylarının değişmesi imkansız değildir. Hava olaylarını etkileyen hava ve su oranlarının değişmesi ve doğal etkileri görünecektir. Bol yağışlar ve büyük taşıntılar ve seller.
2.2-Kıyıların ana karalara doğru çekilmesi. Taşıntılar ve sellerle ortaya çıkacak toprak kayıpları ekilebilir toprakları azaltacaktır. Bu ise toprağı azalan ülkeler açısından bir kıtlığın ortaya çıkmasına ekonomik bir sıkıntıya ve belki de açlığa, savaşlara sebebiyet verebilir. İç topraklara girecek olan deniz suyu yaşam sahalarını da değiştirecektir. Yeni şehirler ,yeni yerleşim merkezleri ve yeni yapılar. Kıyısı olan ülkeleri bekleyen büyük sorunlar. Göç, insan hareketleri vb. Değişen deniz yüzeyi ve değişen yükseklikler. Daha yüksek yerlerde yaşahan insanlar. Yüksek yerlerde oluşacak şehirler. Ya da yok olacak olan bazı adalar, şehirler ve ülkeler.
2.3-Deniz suyu derinliğinin artması. Deniz canlılarının yaşam alanlarının artması demektir en başta. Derinlikle birlikte oluşacak yeni yaşam alanları, yeni kıyılar ve bitki yapıları. Denizaltı ve üstü haritalarının değişmesi öngörülebilir.
Zeki YAŞAR
yasarzeki@hotmail.com
Kaynak: Tübitak Populer Bilim Kitapları
Eklenme tarihi: 28.04.2006
Bu yazı 8717 kez okunmuştur
|
Aşağıdaki bölüme makale ile ilgili yorumlarınızı yazabilirsiniz
YORUMLARINIZ